Modena heeft er een nieuwe toeristentrekker bij. Naast het Palazzo Ducale, de Maserati-fabriek, de Collezione Panini en natuurlijk de eeuwenoude kathedraal is er sinds 10 maart 2012 ook het Museo Enzo Ferrari oftewel MEF.
Maranello had al zijn Museo Ferrari. Wereldwijd zijn er Ferrari-stores op prominente winkellocaties. Meer en minder beroemde collectioneurs bezitten het puikje van de rollende erfenis van het merk. Maar een museum dat aan Enzo Ferrari zelf is gewijd, neen, dat bestond nog niet. Het huis waar hij geboren werd was er echter nog wel. Op een dood hoekje van een voormalig industrieterrein in Modena, pal naast de Maserati-fabriek en het spoor, bevindt zich de loods waarin voorheen de smederij van de familie Ferrari was gevestigd. Hier zag de kleine Enzo op 18 februari 1898 het levenslicht, wat volgens de overlevering pas op 20 februari kon worden gemeld aan de autoriteiten vanwege een zware sneeuwstorm. Maar: in de meteorologische historie is er in die periode geen sneeuwstorm in Modena opgetekend. Dus is het de vraag of pa Alfredo Ferrari wellicht niet gewoon té blij was met zijn zoon en vergat aangifte te doen na de nodige glazen Lambrusco? Feit is dat de mythevorming van Ferrari hier begon. En die mythe is nu in officiële vorm gegoten middels het openen van het geboortehuis in Modena. Eindelijk een eigen museum voor ‘il Drake’.
Levensgrote Wikipedia
Het Museo Enzo Ferrari bestaat uit twee gedeelten: de eigenlijke smederij van de familie, die volledig is gerestaureerd en waarin zich de permanente AV-expositie over het leven van Enzo bevindt, en een tentoonstellingshal die gebruikt wordt voor wisselexposities. De permanente collectie over Enzo’s leven omvat vooral beeld en geluid en weinig echte regalia, op enkele paar dagboeken, (zonne)brillen, tijdschriften en boeken na. En zijn (tamelijk Spartaanse) kantoor… In een achttal episodes met filmprojecties, fotocollages en tekst wordt het beeld geschetst van het leven van Ferrari van 18 januari 1898 tot en met 14 augustus 1988. Mooi vormgegeven door Shiro Studio in een organische witte ‘flow’, maar door het min of meer ontbreken van tastbaar materiaal meer een soort levensgrote Wikipedia dan een echte expositie.
De tentoonstellingshal is andere koek. Daar worden wisselexposities gehouden over de autocultuur van Modena, met als link Ferrari. Tevens is er uitgebreid aandacht voor het Modenese erfgoed aan technologie en competitie in vitrinekasten die langs de gehele wand lopen. Want behalve de automerken worden ook de techneuten (o.a. Dallara, Forghieri en Colombo), de coureurs en de carrossiers uit Modena in het zonnetje gezet. Zonder de verrichtingen van mannen als Cortese, Fangio, Nuvolari en hun collega’s was de Modenese racewagenindustrie tenslotte nooit zo succesvol geweest. En zonder de blikslagers van bijvoorbeeld Scaglietti en Drogo hadden diverse unieke creaties nooit het licht gezien.
Nogal geel
De eerste indruk die je krijgt als je het terrein oploopt is: ‘Oef, nogal geel!’. Die kleur is tamelijk overheersend. Alle hekken en poorten zijn geel, net als het dak van het expositiegebouw. Het doet haast pijn aan je ogen, maar op een luchtfoto is het niet te missen. Het Ferrari-geel is feitelijk gebaseerd op de ‘huiskleur’ van de stad Modena. Die tint werd oorspronkelijk gekozen door Enzo als achtergrond van zijn logo omdat hij in Modena zijn eerste bedrijf startte. Toch is het Casa Enzo geen expliciet Ferrari-museum! Voor de bestemming van het tentoonstellingsgebouw, met de bijnaam ‘open hand’ omdat het beschermend het geboortehuis van Enzo omvat, werd namelijk in eerste instantie gedacht aan een Maserati-museum. Het schijnt zelfs even de bedoeling te zijn geweest om het dak Maserati-blauw te schilderen. Feit is wel dat het dak de motorkap van een Maserati voorstelt, de ‘koelsleuven’ komen namelijk van de 450S. De Fondazione Casa di Enzo Ferrari-Museo, die het museum beheert, is op 29 januari 2003 opgericht in Modena door de gemeente Modena, de provincie Modena, de Modenese kamer van koophandel, de Italiaanse Automobiel Club en Ferrari SpA. Voor het definitieve ontwerp van het museum werd een ontwerpwedstrijd uitgeschreven die in 2004 werd gewonnen door de Londense studio Future Systems van architect Jan Kaplicky. Na diens plotselinge overlijden in 2009 werd het interieurontwerp en de uitwerking voltooid door architect Andrea Morgante van Shiro Studio. Op dat moment was het idee van een Maserati museum echter al vele jaren overgewaaid aangezien er bij de firma met de drietand dusdanig in de financiën gesnoeid was dat er domweg geen geld overbleef om een eigen museum in te richten. Jammer, want naar verluidt was daar dan onder andere dan de Panini-collectie in terecht gekomen.
Eerste expositie
In maart 2012 was het werk klaar en volgden een feestelijke opening en een eerste expositie. Die eerste expositie Le origini del Mito (oorsprong van de mythe) ter gelegenheid van de opening van het museum in maart was bedoeld om een indruk te geven van Enzo’s vroege racejaren en een overzicht te bieden van de klassieke Modenese auto-industrie. Op dit moment is er alweer een andere expositie te zien: Le Grande Sfide Ferrari Maserati (De Grote Strijd tussen Ferrari en Maserati) en die is eigenlijk veel interessanter. Waar de vorige expo vooral veel (over)bekende auto’s liet zien, concentreert de nieuwe expo zich op de heftige ‘burenruzie’ tussen Maserati en Ferrari in de jaren vijftig, toen beide merken op alle fronten van de autosport elkaar met fabrieksteams bestreden en daarnaast een legertje ‘privateers’ inzetten. Die rivaliteit ‘Made in Modena’ tussen Ferrari en Maserati begon eigenlijk al rond 1929, toen de gebroeders Maserati concurrentie kregen. Enzo was geïnspireerd geraakt door het succes van de Maserati-broers en begon in dat jaar zijn Scuderia Ferrari, die racete met speciaal geprepareerde Alfa’s. Vestigingsplaats: Modena. In 1947 begon Enzo onder zijn eigen naam racewagens te bouwen en in de jaren vijftig werden de podiumplaatsen verdeeld tussen Maserati en Ferrari. Door 19 auto’s uit die periode letterlijk tegenover elkaar te zetten, ondersteund door AV-presentaties op een display bij de auto, wordt duidelijk hoezeer beide merken in die tijd aan elkaar gewaagd waren. Er is beslist niet gekozen voor de gemakkelijke weg, wat betekent dat er zeer bijzondere race-auto’s te zien zijn, waaronder enkele zeer zeldzame exemplaren. Zo zie je vrijwel nooit een Ferrari 857S of een Maserati 350S ‘in het wild’, bijvoorbeeld in de historische racerij, en ook een Maserati Birdcage Tipo 63 of Ferrari 340MM is een echte zeldzaamheid.
Wie interesse heeft in (historische) racerij mag deze tentoonstelling eigenlijk niet missen als hij de komende maanden in Modena is. De expositie Le Grande Sfide Ferrari Maserati loopt tot 20 maart 2013.
Droge feiten:
Het complex beslaat 5.000 vierkante meters en de tentoonstellingshal is een high-tech staaltje architectuur. Zo is het driedimensionale dak gemaakt van aluminium en is de golvende glazen gevel zo gebouwd dat deze wel veel licht doorlaat, maar warmtewerend is. Daarbij is het gebouw ook erg groen want er wordt gebruik gemaakt van natuurlijke koeling in de zomer en ’s winters wordt er verwarmd met geothermische energie.
Doelstelling van het museum is het vergroten van de kennis over Modena’s autogeschiedenis middels incentives, culturele uitwisseling, exposities en interactieve promotie bij publiek en bedrijfsleven in Italië, Europa en wereldwijd.
[nggallery id=118]
Te zien tot 20 maart:
Maserati A6G/54 Berlinetta-Zagato, s/n 2189 (voorheen 2118), 1956
Maserati 350 S, s/n 3503, 1956
Maserati 450 S Prototype, s/n 4501, 1956
Maserati V5 (16 cylinder) Replica Izeta 001, 1934
Maserati A6GCS s/n 2086 (voorheen 2057), 1954
Maserati Tipo 63 Birdcage s/n 002, 1961
Maserati 250 F “Interim” s/n 2518, 1954
Maserati 200 Si s/n 2428, 1957
Maserati Eldorado “Monzanapolis” s/n 4203, 1958
Maserati Tipo 250 F motor
Maserati Tipo 450 S motor
Ferrari 500 TRC Spyder Scaglietti s/n 0658MDTR
Ferrari 250 GT LWB TdF s/n 0793GT
Ferrari 330 P s/n 0818
Ferrari 340 MM Spyder Vignale s/n 0280AM
Ferrari 375 Indy s/n 2
Ferrari 500 Mondial Spyder PF s/n 0410MD
Ferrari 750 Monza Spyder Scaglietti s/n 0470MD
Ferrari 857 Sport Spyder Scaglietti s/n 0584M
Ferrari Dino s/n 0011
Ferrari 330 GT motor
